Gümüş

Soy metal element grubunda yer alan gümüş, serbest halde bulunması zor olan bir element özelliği taşımaktadır. Kıymetli bir element olarak birçok alanda tercih edilmekte olan gümüş, havadan etkilenmeyen ve toprak yüzeyinde tek başına bulunabilen bir elementtir. Tek başına bulunabildiği gibi, bakır ve altın gibi elementlerin içinde de bulunmaktadır.

Aralık 21, 2020 - 08:43 Güncellendi: Aralık 21, 2020 - 09:14

gümüş külçe

Gümüş

Tanım ve Kapsam

Soy metal element grubunda yer alan gümüş, serbest halde bulunması zor olan bir element özelliği taşımaktadır. Kıymetli bir element olarak birçok alanda tercih edilmekte olan gümüş, havadan etkilenmeyen ve toprak yüzeyinde tek başına bulunabilen bir elementtir. Tek başına bulunabildiği gibi, bakır ve altın gibi elementlerin içinde de bulunmaktadır. Takı ve süs eşyası olarak geçmişten günümüze kullanılan gümüş, teknolojik gelişmeler ile birlikte enerji, elektronik, sağlık ve savaş endüstrilerinden çok ciddi bir talep görmektedir.

Dünya’da Gümüş

Meksika, 2016 yılında, 5.790 ton gümüş üretimi ile dünyanın en büyük gümüş üreticisi olmuş ve onu Peru (4.593 ton), Çin (3495 ton), Şili (1.496) ve Rusya (1.449 ton) izlemiştir. Türkiye ise 174 ton gümüş üretimi ile 2016 yılında dünya sıralamasında 18. sırada yer almıştır. Kurşun/çinko madenleri, 2016 yılı yan ürün üretiminin %35'ini oluşturmuş olup, bunu %23'lük oranla gümüş madenleri ve %12 oranla altın madenciliği izlemiştir (Tablo 1).

Gümüş denildiğinde akla gelen ilk şey mücevher, arkasından madeni paralar olmakla birlikte, fiziksel gümüş talebinin en büyük bileşeni aslında endüstriyel uygulamalardır. Gümüşün %50'sinden fazlası elektronik, tıp, su arıtma, güneş pilleri, kimyasal katalizörler ve diğer alanlarda olmak üzere endüstride kullanılmaktadır. Fotoğrafçılıkta bir zamanlar çok gümüş kullanmasına rağmen, dijital fotoğrafçılık bu uygulamayı sona erdirmiştir. Geriye kalan talep miktarı, takı, madeni para ve gümüş eşya sektöründe oluşmaktadır. 2016 yılında dünya genelinde toplam gümüş talebi yaklaşık 32.000 ton seviyesinde gerçekleşmiştir. Yapımında gümüş kullanılan güneş pillerinden gelen enerji üretimi, dünya genelinde artmaya devam etmekte ve %34 artışla 2016'da yeni rekora imza atmasına rağmen endüstriyel talep halen giderek artmaktadır.

Ülke bazında, en çok gümüşü Çin tüketmekte onu ABD ve Japonya izlemektedir. Gümüş, antifriz, formaldehit ve plastik gibi pek çok ürünü üretmek için kullanılan kimyasal bir bileşik olan etilen oksit üretiminin çok önemli bir parçasıdır ve bu sektördeki talep artarak yaklaşık 317 tonluk rekor bir seviyeye ulaşmıştır. Talepteki en büyük düşüş, 2016 yılında gerileyen madeni para üretiminden kaynaklanmış ve düşüşün büyük bölümü Hindistan’da olmuştur. Dünya genelindeki durgun ekonomik koşullar nedeniyle, mücevherat imalatı 2016 yılında %9 oranında düşerek 207 milyon ons’a yani son dört yılın en düşük seviyesine gerilemiştir. Global gümüş madeni üretimi 2016 yılında %0,6 oranında azalarak 27.548 ton olmuştur. Bölgesel olarak, Meksika’da geçen yıl üretimde meydana gelen en büyük düşüşü, Avustralya ve Arjantin izlemiş; ancak bu kayıplar kısmen Orta ve Güney Amerika ve Asya'daki üretim artışlarıyla dengelenmiştir.

Gümüş fiyatları özellikle 2010-2013 yılları arasında yüksek artış trendi göstererek 35 USD/ons seviyesini görmüştür. Ancak 2014 yılından itibaren hızlı bir düşüşe geçen fiyatlar 2016 yılında yeniden toparlanma sürecine girmiştir. İlgili otoritelerin tahminlerine göre özellikle Çin’den gelmesi beklenen yüksek talebe bağlı olarak 2018 yılının son çeyreğinde hızlı bir artış trendi göstereceği tahmin edilmektedir (Şekil 1).

Tablo 1: 2016 Yılı Dünya Metal Gümüş Üretimi

ÜLKE	ÜRETİM (Ton)
Meksika	5.790,82
Peru	4.593,47
Çin	3.495,64
Şili	1.495,91
Rusya	1.449,26
Avustralya	1.355,96
Bolivya	1.352,85
Polonya	1.197,35
ABD	1.100,94
Arjantin	933,00
Guatemala	836,59
Kazakistan	553,58
İsveç	510,04
Hindistan	435,40
Kanada	404,30
Endonezya	348,32
Cezayir	314,11
Türkiye	174,16
Ermenistan	143,06
İran	111,96
Diğer	948,55
TOPLAM	27.548,38

Son aylarda 17 USD/ons seviyesinde seyretmekte olan gümüş fiyatlarının, özellikle 2018 yılı son

çeyreğinde Çin’deki güneş enerjisi santrali (GES) yatırımları ve güneş paneli üretiminden kaynaklanan

yüksek talep artışına bağlı olarak 25 USD/ons seviyesine çıkabileceği ihtimali üzerinde durulmaktadır

Türkiye’de Gümüş

MTA Genel Müdürlüğü 2016 yılı Mart ayı verilerine göre ise, Türkiye’de tespit edilen görünür ve muhtemel gümüş rezervlerinde toplam 5.740 ton metal gümüş içeriği bulunduğu belirtilmiştir. Diğer metal madenlerinin bünyesinde bulunan gümüş varlığı bir tarafa bırakıldığında, Kütahya-Gümüşköy’de bulunan gümüş madeni yatağı, halen Türkiye’nin üretim yapılan en büyük gümüş yatağı olma özelliğini korumaktadır. Türkiye’deki gümüş üretimi 2015 yılında 171 ton 2016 yılında ise 174 ton olarak gerçekleşmiştir (Şekil 2).